Pompy ciepła - krok w stronę samowystarczalnego domu?

Ilekroć przychodzą pierwsze chłody, temat kosztów ogrzewania wraca jak bumerang. O ile użytkownicy centralnego mają związane ręce, mieszkańcy domów wolnostojących mogą trzymać ręce na pulsie i wdrażać kolejne usprawnienia. W dyskusjach pojawiają się głosy, że w polskich realiach idea „domu bez rachunków” jest całkowicie osiągalna, a inteligentne rozwiązania zyskują coraz więcej usatysfakcjonowanych zwolenników. Między innymi właśnie za sprawą pomp ciepła. Kto powinien rozważyć taką inwestycję i jakie są z niej korzyści?

O pompach ciepła w wielkim skrócie

Pompa ciepła wykorzystuje procesy termodynamiczne. Jest w stanie przetworzyć pierwotną energię – z gruntu, wód gruntowych lub powietrza – i dostarczyć do instalacji grzewczej zgodnie z zapotrzebowaniem. Aby działać, pobiera energię elektryczną. Współczynnik COP określa efektywność pomp – tzn., ile energii elektrycznej wykorzystują do uzyskania tej samej ilości ciepła.

Wybierając pompę ciepła, bierze się pod uwagę m.in. zapotrzebowanie cieplne domu, powierzchnię ogrzewanych pomieszczeń, rodzaj ogrzewania, zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową, naturalne uwarunkowania budynku i jego lokalizację, liczbę mieszkańców czy powierzchnię działki.

Cena instalacji wraz z materiałami i robocizną zależy od przeróżnych czynników. Wstępnie warto być przygotowanym na wydatek rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Z uwagi na niską emisyjność tego urządzenia, bardzo łatwo uzyskać dofinansowania i dotacje na szczeblu krajowym i samorządowym.

Opłacalność finansowa pomp ciepła

O opłacalności finansowej można mówić wtedy, kiedy koszty działania pompy ciepła są znacznie niższe niż suma oszczędności na kosztach ogrzewania. Zazwyczaj do urządzenia dostarcza się jedną jednostkę energii, a odbiera jej trzy- lub czterokrotność. Warto mieć na uwadze nakłady inwestycyjne oraz to, że im większa powierzchnia do ogrzania, tym wydajniejsza, solidniejsza i droższa musi być pompa, żeby spełniała swoje zadanie.

Instalacja pomp ciepła najbardziej może się opłacać, gdy dom powstaje od podstaw – odpadają wtedy koszty budowy komina i dodatkowych pomieszczeń do składowania opału. Największymi wygranymi na tej inwestycji będą mieszkańcy domów energooszczędnych (nie mylić z pasywnymi). Ogrzewanie pompą ciepła chwali sobie też wiele osób, które zmieniły instalację i mają porównanie z kotłami czy piecami na pellet. Przejście na taki sposób ogrzewania jest możliwe właściwie w każdym obiekcie, również w blokach mieszkalnych. Pompa ciepła natomiast zdecydowanie nie sprawdzi się u tych, którzy borykają się ze sporymi stratami ciepła przez nieszczelne okna czy nieocieplone ściany. Wymieniając stare źródło ogrzewania na pompę ciepła, warto najpierw zadbać o termomodernizację budynku.

Jeśli chodzi o samo zużywanie prądu, najrentowniej pompa ciepła działa w połączeniu z fotowoltaiką i magazynami energii. W takim układzie koszty energii elektrycznej potrzebnej do pracy pomp ciepła zostają zminimalizowane praktycznie do zera. Instalacja fotowoltaiczna daje luksus samowystarczalności – nie tylko w przypadku przerw w dostawie prądu. Magazynując nadwyżki energii, można je użytkować nie tylko do ogrzewania budynku, ale też choćby do ładowania samochodów elektrycznych.

Pozaekonomiczne zalety pomp ciepła

Uważa się, że pompy ciepła są najbezpieczniejszym sposobem ogrzewania budynku. W przeciwieństwie do instalacji paliwowej czy olejowej, nie występuje tu ryzyko zaczadzenia czy wybuchu. Nie ma także skutków ubocznych dla zdrowia – organizm nie wystawia się na działanie szkodliwych substancji.

Wielu zwolenników pomp ciepła na pierwszym miejscu plusów tego rozwiązania wskazuje ekologię. W stosunku do kotłów gazowych pompa ciepła obniża emisję dwutlenku węgla o ok. 20 procent. Wykorzystywanie przez nią alternatywnych źródeł energii (zwłaszcza w połączeniu z panelami fotowoltaicznymi) z punktu widzenia ekologów stawia ją wyżej niż pozostałe rozwiązania. Walka ze smogiem stanowi jeden z globalnych i lokalnych priorytetów. A w ramach programu „Czyste powietrze” można się starać o dofinansowanie tej inwestycji.

W cenie są też wygoda i bezobsługowość. Można zapomnieć o uzupełnianiu, magazynowaniu i ładowaniu opału, rozpalaniu go oraz czyszczeniu pieca. Pompy ciepła są czyste, zautomatyzowane, proste w eksploatacji i bardzo łatwe w konserwacji. Mało tego – istnieje możliwość zdalnego sterowania urządzeniem i dostosowywania go do aktualnych potrzeb.

Zainteresowanie pompami ciepła rośnie wszędzie tam, gdzie dąży się do komfortu, niezależności i wykorzystania alternatywnych źródeł energii. Razem z fotowoltaiką, bankami energii i ładowarkami do samochodów elektrycznych pompy ciepła współtworzą wygodny, inteligentny dom z niskimi (bądź zerowymi) opłatami.